Almanya’da yükseköğrenim hakkında

Almanya'da yükseköğrenim hakkında

Bu sayfada sizlerle, DAAD, Study in Germany, Anabin, Hochschulkompass, Research in Germany gibi açık kaynaklardan derlediğimiz genel bilgileri paylaşıyoruz ve Almanya’da yükseköğrenim hakkında güncel ve doğru bilgileri sizlere ulaştırmak için azami gayret gösteriyoruz.

Ancak verdiğimiz bilgilerin Almanya’daki üniversiteler ve resmi kurumlar açısından bir bağlayıcılığı olmadığını ve bu kurumların her zaman yükseköğrenimle ilgili tüm şartlarda değişiklik yapma hakkının saklı olduğunu hatırlatmak isteriz. Almanya’da yükseköğrenim hakkında kesin ve güncel bilgiler için mutlaka üniversitelere ait veya onların yönlendirdiği kaynaklardan yararlanmanızı öneriyoruz.

Almanya’da araştırma ve uygulama ağırlıklı olmak üzere iki tür yüksekokul, Universität ve Fachhochschule (FH/HS/HAW – Uygulamalı Bilimler Üniversitesi – University for Applied Studies) bulunuyor. Her iki tür okulda da yükseköğrenim bitiminde bachelor veya master diplomaları veriliyor. FH’larda henüz doktora seviyesinde eğitim imkanı bulunmuyor. Ancak bir FH’da master eğitimi tamamlandıktan sonra bir Universität’de doktora yapılabiliyor. Doktora ve post-doc seviyesinde çalışmalar üniversitelerde veya araştırma enstitülerinde yürütülebiliyor. Üniversiteler tanımları gereği daha teorik ve araştırma ağırlıklı bir eğitim sunarken, Fachhochschulelerde uygulama ağırlıklı bir eğitim programı yürütülüyor. Bu yüzden özellikle mühendislik ve tasarım gibi uygulamalı branşlarda Fachhochschuleler ciddi birer seçenek haline geliyor.

Almanya’da ayrıca Kunsthochschule (Güzel Sanatlar Yüksekokulu), Pädagogische Hochschule (Eğitim Bilimleri Yüksekokulu) ve Theologische Hochschuleler (İlahiyat Yüksekokulu) bulunuyor.

Almanya’da lisans ve master programları için merkezi bir yerleştirme sistemi bulunmuyor. Üniversiteler kabul edecekleri öğrencileri kendileri seçiyor. Bu sebeple Almanya’da okumayı düşündüğünüz programın bulunduğu üniversiteyi veya üniversiteleri aramanız, başvuru koşullarını öğrenmeniz ve başvurunuzu ilgili üniversiteye veya üniversitelere yapmanız gerekiyor.

Almanya’daki lisans ve master programlarını arayıp bulmak için Hochschulkompass, Studienwahl, DAAD Lisans ve Master Programları Bilgi Bankası MyGuide gibi arama motorlarından faydalanabilirsiniz. Ayrıca CHE-Ranking, TU9 ve Exzellenzcluster gibi internet sitelerinden Almanya’daki çeşitli üniversiteler hakkında bilgi toplayabilirsiniz.

Arama motorlarının açılış sayfasında karşınıza çıkacak olan arama kutusuna Almanya’da okumak istediğiniz branşı arama sözcüğü olarak girip arattığınızda (örn. law, bwl, engineering, medizin, chemie vb.) ilgili branşın bulunduğu üniversitelerin linkleri listelenecektir. Arama motoru üzerinde yer alan filtre seçeneklerini kullanarak aramanızı daraltabilirsiniz. Listenizi daralttıktan sonra karşınıza gelen linkleri tek tek açıp inceleyerek başvurmak istediğiniz bölümün içeriği ve başvuru şartları hakkında bilgi alabilirsiniz.

Almanya’da lisans öğrenimi tıp ve hukuk gibi alanlar dışında genellikle 6 dönem sürüyor. Bazı teknik branşlarda 1 dönemlik staj talep edilebiliyor ve bu tür lisans programları 7 dönem sürebiliyor.

Almanya’da aynı anda istediğiniz kadar bölüme başvurabilirsiniz. Başvurabileceğiniz bölüm sayısında herhangi bir üst sınır bulunmuyor.

Genel Başvuru Dönemleri:

Kış Dönemi (Ekim’de başlar): 15 Nisan – 15 Temmuz
Yaz Dönemi (Nisan’da başlar): 15 Kasım – 15 Ocak

Her üniversite veya lisans programı bu tarih aralıklarında kendisine özel başvuru tarihleri belirleyebilir. Örneğin 1-30 Nisan, 15 Mayıs – 15 Temmuz gibi. Kesin ve güncel bilgiler için okulların web sitelerinde yer alan başvuru tarihleriyle ilgili açıklamalar dikkatle okunmalıdır.

Temel şartlar:

Türkiye’deki merkezi üniversiteye yerleştirme sınavıyla (YKS, TYT-AYT) dört yıllık örgün bir lisans programına yerleşmiş olmak
YKS’yle Türkiye’de yerleşme hakkı kazanılan programla Almanya’da aynı adı taşıyan veya benzeri lisans programlarına başvurulabilir. YKS sonuç belgesinin (Code-Karte) geçerlilik süresi için Almanya’da resmi olarak belirlenmiş bir üst sınır bulunmuyor. Ancak her üniversite kendisine göre bir geçerlilik süresi belirleyebilir.
IB, Matura, Abitur gibi uluslararası geçerliliği olan lise bitirme diplomalarından birine sahip olmak. Bu diplomalardan biriyle YKS sonuç belgesi (Code-Karte) olmadan da tüm branşlara başvuru yapılabilir.
Ön lisans programlarında okuyanlar, iki senelik yükseköğrenimi tamamladıklarını ön lisans diplomasıyla belgeledikleri takdirde‚ bitirdikleri alandaki lisans programlarına başvurabilir. Ön lisans seviyesiyle ilgili ayrıntılı açıklamalar için bkz. Anabin
İngilizce eğitim mümkün; ancak Türkiye’de anladığımız anlamda Almanca veya İngilizce hazırlık sınıfı bulunmuyor.
Dil yeterliliği B2-C1 aralığında olmalı:
- Almanca için kabul edilen belgeler: DSD2 / TestDaf4-5 / DSH2-3 / Goethe C2/ Telc C1
- İngilizce için kabul edilen belgeler: TOEFL/IELTS
Tüm başvuru şartları için lütfen başvurmayı düşündüğünüz okulun web sitesini inceleyiniz.

Genel olarak üniversite başvurusunda istenen belgeler:

Başvuru formu veya online başvuru formu
Almanca veya İngilizce dil yeterlilik sertifikası (DSD2, Testdaf 4-5, Telc C1, Goethe-Zertifikat C2, DSH 2-3, TOEFL, IELTS)
Lise diploması
Lise not dökümü (transkript)
Türkiye’deki merkezi üniversiteye yerleştirme sisteminde dört yıllık örgün bir lisans programına yerleştiğinizi gösteren belge veya IB, Abitur, Matura vb. uluslararası geçerliliği olan lise bitirme diplomalarından biri
Ayrıntılı CV / özgeçmiş
Niyet mektubu (isteğe bağlı)
Referans mektubu (isteğe bağlı)
Gerekli görüldüğü takdirde diğer belge ve sertifikalar

Üniversitelere şahsen başvuru yapılır ve her başvuru ayrı ayrı bireysel olarak değerlendirilir. Başvuru şartlarıyla ilgili bilgiler üniversitelerin web sitelerinde bulunur. Başvuru yapmak üniversitenin istediği belgeleri, üniversitenin gösterdiği adrese teslim etmek anlamına gelir. Bazı üniversiteler belgelerin doğrudan kendisine gönderilmesini ister. Bazıları da uni-assist üzerinden başvuru kabul eder. Uni-assist ücret karşılığında, yurtdışından gelen başvuruları üniversite adına inceliyor ve bu inceleme sonucunda eksiksiz ve hatasız hazırlanmış başvuru dosyalarını ilgili üniversitelere iletiyor. Uni-assist üzerinden yapılan başvurularda ilk başvuruda 75€, sonraki her bir başvuru için 30€ ödeniyor. Aynı anda iki farklı dönem için başvuru yapılıyorsa, ikinci dönem için yapılan ilk başvurudan da 75€, diğer başvurulardan 30’ar € alınıyor. Uni-assist başvuruları sonuçlandırmıyor, yani kabul etmiyor veya reddetmiyor, sadece adayların hazırladığı başvuru belgelerinin üniversitenin istediği şekilde hazırlanıp hazırlanmadığını kontrol ediyor. Eğer başvuru dosyanızdaki belgelerde herhangi bir eksiklik veya hata yoksa, başvurunuzun sonucunu üniversite size bildiriyor.

Numerus Clausus (Kontenjan kısıtlaması)

Almanya’daki üniversitelerde bazı bölümlere olan talep o bölümlerin kabul edebileceği öğrenci sayısını aşıyor. Bu sebeple kısaca NC olarak adlandırılan Numerus Clausus, yani kontenjan kısıtlaması uygulanıyor. Tıp, diş hekimliği, veterinerlik ve eczacılık branşlarında ülke çapında başvuru kontenjanları kısıtlanıyor. Yani, bu bölümler için tüm ülke çapında geçerli olan bir asgari not barajı (bundesweites NC) belirleniyor ve Abitur (lise bitirme) notu bu barajın altında kalan adaylar bu bölümlere başvuramıyor.

Bazı lisans programlarında ise başvuru kontenjanını üniversite kendisi kısıtlayabiliyor. Bu da örtliches NC olarak adlandırılıyor. Bu durumda üniversite kendisinin belirlediği programlar için bir baraj puan belirliyor ve Abitur notu bu barajın altında kalan adayların başvurularını kabul etmiyor.

Üniversiteler kabul kriterlerini genellikle kamuoyuyla paylaşmıyor. Ancak Almanya’da yükseköğrenim büyük oranda kamu kaynaklarıyla finanse edildiği için yurtdışından gelen adayların belirli niteliklere sahip olması bekleniyor. Bunların başında da akademik nitelikler geliyor. Yani lisedeki okul başarısını gösteren belgeler önemli olabilir. Türkiye’de YKS’den alınan sonuç genellikle ilk sırada gelen bir değerlendirme kriteri olmasa da bir üniversite Türkiye’den aldığı başvuruları sıralamak için duruma göre YKS sonucunu da dikkate alabilir.

Almanya’daki üniversiteler tüm belgelerin Almanca veya İngilizce olmasını şart koşuyor. Dolayısıyla aslı Türkçe olan belgelerin Almanca veya İngilizce’ye çevrilmesi ve noter tarafından onaylanması gerekiyor. Belgelerin hazırlanması aşamasında yeminli tercüme ve noter masraflarını göze almak gerekiyor. Elinizdeki orijinal belgelere Almanya’nın resmi dış temsilciklerinde aslı gibidir yaptırabiliyorsunuz.

Almanya’nın Türkiye Büyükelçiliği ve Konsoloslukları Online Randevu Sistemi linkinden Almanya’nın resmi dış temsilciliklerinden bilgi almak üzere randevu alabilirsiniz.

Almanya’da master programları genellikle 3 veya 4 dönem sürüyor.

Almanya’da aynı anda istediğiniz kadar bölüme başvurabilirsiniz. Başvurabileceğiniz bölüm sayısında herhangi bir sınırlama bulunmuyor.

Genel Başvuru Dönemleri:

Kış Dönemi (Ekim’de başlar): 15 Nisan – 15 Temmuz
Yaz Dönemi (Nisan’da başlar): 15 Kasım – 15 Ocak

Her üniversite veya master programı bu tarih aralıklarında kendisine özel başvuru tarihleri belirleyebilir. Örneğin 1-30 Nisan, 15 Mayıs – 15 Temmuz gibi. Kesin ve güncel bilgiler için okulların web sitelerindeki ilgili kısımlar dikkatle okunmalıdır.

Temel şartlar:

Türkiye’de bir lisans programından mezun olmak veya mezuniyet aşamasında olmak.
İngilizce eğitim mümkün, ancak Türkiye’de anladığımız anlamda Almanca veya İngilizce hazırlık sınıfı bulunmuyor.
Dil yeterliliği B2-C1 aralığında olmalı.
- Almanca için: DSD2 / TestDaf4-5 / DSH2-3 / Goethe C2/ Telc C1
- İngilizce için: TOEFL/IELTS
Almanya genelinde tüm master programlarında geçerli olan bir not ortalaması şartı bulunmuyor.
Branş değiştirmek mümkün; ancak başvuru şartları için lütfen okulların web sitelerini inceleyiniz.

Genel olarak üniversite başvurusunda istenen belgeler:

Başvuru formu veya online başvuru formu
Almanca veya İngilizce dil yeterlilik sertifikası (DSD2, Testdaf 4-5, Telc C1, Goethe-Zertifikat C2, DSH 2-3, TOEFL, IELTS)
Türkiye’deki merkezi üniversiteye yerleştirme sisteminde dört yıllık örgün bir lisans programına yerleştiğinizi gösteren belge veya IB, Abitur, Matura vb. uluslararası geçerliliği olan bir lise bitirme diploması
Lisans diploması
Lisans not dökümü (transkript)
Ayrıntılı CV / özgeçmiş
Niyet mektubu (isteğe bağlı)
Referans mektubu (isteğe bağlı)
Gerekli görüldüğü takdirde diğer belge ve sertifikalar

Üniversitelere şahsen başvuru yapılır ve her başvuru ayrı ayrı bireysel olarak değerlendirilir. Başvuru şartlarıyla ilgili bilgiler üniversitelerin web sitelerinde bulunur. Başvuru yapmak üniversitenin istediği belgeleri üniversitenin gösterdiği yere teslim etmek anlamına gelir. Bazı üniversiteler belgelerin doğrudan kendisine gönderilmesini ister. Bazıları da uni-assist üzerinden başvuru kabul eder: Uni-assist ücret karşılığında, yurtdışından gelen başvuruları üniversite adına inceliyor ve bu inceleme sonucunda eksiksiz ve hatasız hazırlanmış başvuru dosyalarını ilgili üniversitelere iletiyor. Uni-assist üzerinden yapılan başvurularda ilk başvuruda 75€, sonraki her bir başvuru için 30€ ödeniyor. Aynı anda iki farklı sömestir için başvuru yapılıyorsa, ikinci sömestir için yapılan ilk başvurudan da 75€, diğer başvurulardan 30’ar € alınıyor. Uni-assist başvuruları sonuçlandırmıyor, yani kabul etmiyor veya reddetmiyor, sadece adayların hazırladığı başvuru belgelerinin üniversitenin istediği şekilde hazırlanıp hazırlanmadığını kontrol ediyor. Eğer başvuru dosyanızdaki belgelerde herhangi bir eksiklik veya hata yoksa, başvurunuzun sonucunu üniversite size bildiriyor.

Üniversiteler kabul kriterlerini genellikle kamuoyuyla paylaşmıyorlar. Ancak Almanya’da yükseköğrenim büyük oranda kamu kaynaklarıyla finanse edildiği için yurtdışından gelen adayların belirli niteliklere sahip olması bekleniyor. Bunların başında da akademik nitelikler geliyor. Yani lisans eğitiminizdeki akademik performansınız muhtemelen birincil değerlendirme kriteri olacaktır.

Almanya’nın Türkiye Büyükelçiliği ve Konsoloslukları Online Randevu Sistemi linkinden Almanya’nın resmi dış temsilciliklerinden bilgi almak üzere randevu alabilirsiniz.

Almanca veya İngilizce yüksek lisans programlarına başvurabilmek için ilgili yüksek lisans programının öngördüğü seviyede Almanca veya İngilizce bilgisini gösteren belgeyi başvuru esnasında sunmak gerekiyor. Almanya’da üniversite eğitimi alabilmek için genel olarak gereken Almanca veya İngilizce seviyesi B2-C1 aralığıdır.

Üniversiteler Almanca kursları açabiliyorlar. Bu durum sıklıkla bu kursların Almanca hazırlık sınıfı zannedilmesine sebep olabiliyor. Oysa Almanya’da üniversitelerin yabancı dil hazırlık sınıfı bulunmuyor. Almanya’daki üniversiteler başvuru sırasında Almanca’yı nerede öğrendiğinize bakmıyor, şart koştukları Almanca dil sertifikasını sunmanızı talep ediyorlar.

Almanya’daki Almanca eğitim verilen yükseköğrenim programlarına başvururken, Almancanızın B2-C1 seviyesinde olduğunu kanıtlamak üzere DSD II, TestDaf – TDN 4-5, DSH – 2-3, Goethe C2 veya Telc C1 dil sertifikalarından biri veya Studienkolleg’lerde yapılan Feststellungsprüfung’un Almanca sınav sonucu KMK (Kultusministerkonferenz) kararıyla geçerli kabul ediliyor.

Deutsches Sprachdiplom der Kultusministerkonferenz (Stufe II): Türkiye’de DSD II belgesi verilen Almanca tedrisatlı Anadolu Liseleri:
İsmail Safa Özler Anadolu Lisesi – Adana / Ankara Anadolu Lisesi – Ankara / Çankaya Anadolu Lisesi – Ankara / Hacı Ömer Tarman Anadolu Lisesi – Ankara / Nuran Çakallıklı Anadolu Lisesi – Antalya / Antalya Koleji – Antalya / ALEV Lisesi – İstanbul / ALKEV Lisesi – İstanbul / Alman Lisesi -İstanbul / Bahçelievler Anadolu Lisesi, İstanbul / Cağaloğlu Anadolu Lisesi – İstanbul / IELEV Lisesi – Istanbul / İstanbul Erkek Lisesi – İstanbul / Kabataş Erkek Lisesi – İstanbul / Kartal Anadolu Lisesi – Istanbul / Üsküdar Ahmet Keleşoğlu Anadolu Lisesi – Istanbul / Bornova Anadolu Lisesi – İzmir / İzmir Anadolu Lisesi – İzmir / TAKEV Lisesi – İzmir / Yunus Emre Anadolu Lisesi – İzmir /
TestDaF (Test Deutsch als Fremdsprache): Türkiye’de İstanbul’da Marmara Üniversitesi Yabancı Diller Yüksekokulu bünyesinde girebileceğiniz bir sınavdır. Sınava Istanbul dışında Adana, Ankara, Antalya, Bursa ve İzmir’deki sınav merkezlerinde girilebilir. Diğer sınav merkezlerini ve sınav tarihlerini Testdaf adresinden öğrenebilirsiniz.
DSH (Deutsche Sprachprüfung für den Hochschulzugang): DSH Sınavı Türkiye’de yapılmaz. Bu sınava ancak Almanya’daki üniversitelerin bünyesinde, akredite olmuş merkezlerde girebilirsiniz.
Goethe Zertifikat C2: Bu sertifika sınavları Türkiye’deki Alman Kültür Merkezlerinde yapılmaktadır. Ayrıntılı bilgi için Alman Kültür Merkezine başvurunuz: Goethe-Institut Türkiye
Telc C1: Telc sınavları Türkiye’de yapılıyor. Telc Türkiye linkinden Türkiye’deki Telc sınav merkezlerinin listesine ulaşabilirsiniz.

İngilizce yürüyen programlar için ise TOEFL (Test of English as a Foreign Language) veya IELTS (International English Language Testing System) dil sertifikaları gerekmektedir. İstenen puanlar değişkenlik gösterdiği için başvurduğunuz bölümün koşullarını ayrıntılı olarak inceleyiniz.

Dil kursları:

Almanya’daki üniversitelerin çoğu kamu kaynaklarından finanse ediliyor. Bununla birlikte her dönem için üniversiteden üniversiteye değişebilen 150,00€-300,00€ arası bir katkı payı ödenmesi gerekiyor. Bu bedele Studentenwerk katkı payı ve bir dönem boyuna yakın çevrenizdeki toplu taşıma araçlarından faydalanmanızı sağlayan öğrenci seyahat kartı da dâhil oluyor. Bu şekilde öğrenciler dönem boyunca ayrıca bir ücret ödemeden şehir içinde ve yakın bölgelerde toplu taşıma araçlarından faydalanabiliyor.

Bir öğrencinin geçinmesi için gereken miktar şehre, kalınan yerin kirasına ve diğer harcamaların türüne göre değişebilir. Almanya devleti tarafından hesaplanan ve Almanya’da bir öğrencinin geçinmesi için gereken aylık tutar şu anda ortalama 861,00€. Bilgi için bkz. Financing

Almanya’da öğrenciler genellikle Wohnheim (öğrenci yurdu) veya Wohngemeinschaftlarda (WG) (ortaklaşa ev tutmak, ev paylaşmak) kalmayı tercih ediyorlar. Üniversiteler konaklama imkanı sunmuyor. Wohnheim’lar her şehirde yerleşik Studentenwerk’ler tarafından idare ediliyor. Her Studentenwerk’in bir web sitesi bulunuyor. O şehirdeki Wohnheim’lar hakkında bu web sitelerinden bilgi alınabiliyor. Örneğin Berlin şehrindeki Wohnheim’lar için www.studentenwerk-berlin.de veya Bonn şehrindeki Wohnheim’lar için www.studentenwerk-bonn.de gibi. Bir Wohnheim’da veya WG’de kalındığında aylık kira ortalama 300-350€ civarında olabiliyor. Kabul belgesi aldığınız üniversitenin International Office departmanı sizi barınmayla ilgili kurumlara ve mevcutsa yurt imkânlarına yönlendiriyor. Ayrıca aşağıdaki linklerden çeşitli WG olanaklarını da araştırabilirsiniz.

Wohnheim (yurtlar)
Wohngemeinschaft (WG) (ev paylaşmak):
Gayrimenkul sahipleri ve kiracı birlikleri:
- Gayrimenkul sahipleri birliği
- Kiracılar birliği

Almanya için yapılacak vize başvurularında tek yetkili kurum Almanya’nın resmi dış temsilcilikleri olan Büyükelçilik ve Konsolosluklardır. Öğrenci vizesi başvurunuzda temel olarak, Almanya’da bir üniversiteden kabul aldığınızı gösteren belgeyi sunmanız bekleniyor. Vize başvurunuzun sonuçlanması 4-6 haftayı bulabiliyor. Vize süreçleri ve diğer başvuru belgeleriyle ilgili açıklamalara bu linkten ulaşabilirsiniz.

Vizeniz çıktıktan sonra üniversitenizin size bildirdiği tarihte Almanya’ya gidip kaydınızı ve oturum için gerekli işlemleri yaptırmalısınız.

Almanya’ya öğrenci vizesiyle giriş yapan kişilere yarı-zamanlı çalışma izni veriliyor. Yani öğrenci vizenizle haftada 20 saati, yılda 120 tam veya 240 yarım günü geçmeyecek şekilde bir iş bulup çalışabilirsiniz.

Almanya’da yaşayan herkes gibi Almanya’ya öğrenci vizesiyle giriş yapan kişiler de kendilerini sigortalatmakla yükümlüdür; sigorta için aylık yaklaşık 70,00€ ayırmak gerekebilir. Aşağıdaki linklerden çeşitli sigorta alternatiflerini araştırabilirsiniz: